Kupola na steni
Zrak jedinstva
Izvor, broj 4, februar 2015.
Dr Muamer Halilović
Kada svetlost božje milosti dopre do povelje ljudskog srca, ona se prelomi i pretvori u raznobojne zrake. Zeleni, plavi, žuti, crveni i mnogi drugi zraci na prvi pogled deluju potpuno različito. Ali zapravo, svi oni potiču od iste svetlosti. Na ovom prostranom svetu postoje mesta u kojima se sjedinjuju razni zraci. Tako sjedinjeni, oni se vraćaju ka svom izvoru, ka svom Gospodaru. „Kupola na steni“ i stena pod Kupolom pružaju divnu harmoniju materijalnog i duhovnog, razotkrivenog i tajanstvenog, svetovnog i svetog, te ljudskog i božjeg
„Kupola na steni“ (Kubbat as-sahra) sagrađena je u Jerusalimu, u severnom delu Hramovne gore, davne 689. godine, za vreme umavidskog kalifata. Osmokutni zidovi džamije i kupola koja ih je povezivala bili su popločani divnim mramornim pločama. Unutrašnjost džamije još od tada krasila je živa stena koja je zauzimala centralni prostor ispod kupole. Stena je okružena kolonadom stubova s pozlaćenim korintskim kapitelima. Neprikosnovena lepota ove kupole znatno je uticala i na arhitektonske ideje hrišćanskih neimara koji su, u kasnijim periodima, svoje crkve često gradili po uzoru na njen geometrijski tlocrt.
„Kupola na steni” povezuje tri božje religije – judaizam, hrišćanstvo i islam. Sagrađena je na steni sa koje se verovesnik Muhamed preko noći duhovno uzdigao. Nalazi se u neposrednoj blizini velikog hrišćanskog hrama, a u njoj se oseća i svežina jevrejske duhovnosti koja dopire s obližnjeg Zida plača. Ovaj tajanstveni spoj duhovnosti svakog jutra se odslikava na živoj steni pod Kupolom. Čini se da nam sunčevi zraci koji kroz prozore prodiru do stene govore o tome da još uvek u mnoštvu treba tragati za jedinstvom, da se raznobojni zraci najzad sjedinjuju i da se oni isključivo tako mogu vratiti svom izvoru. Bilo je suđeno da se noćno putovanje verovesnika Muhameda dogodi baš na toj steni, koja širi miomiris svih vrednosti i svih božanskih tradicija, i čini zajedničku baštinu celokupnog čovečanstva. “Kupola na steni” može postati simbol jedinstva pripadnika svih božjih vera.