U zborniku Matice srpske objavljen rad dr Halilovića o modernom orijentalizmu

Naučni rad dr Seida Halilovića, člana Centra za religijske nauke „Kom”, pod naslovom „Kultura između orijentalnih tradicija i modernog orijentalizma” objavljen je u prvom broju zbornika Matice srpske o orijentalnim studijama.

Predsednik Matice srpske prof. dr Dragan Stanić u uvodnom radu u zborniku „Veliki početak: podrška orijentalistici i podrška orijentalistike” ističe značaj razgovora o „redovnim orijentalističkim okupljanjima u Matici srpskoj, pa i o formiranju jednog posebnog, orijentalnog odbora naše ustanove” i zaključuje da „je Matica srpska svakako jedno od najboljih mesta gde tako nešto valja obaviti”.

Članovi uredništva prvog zbornika Matice srpske o orijentalnim studijama bili su akademik Darko Tanasković, glavni i odgovorni urednik, prof. dr Mirjana Marinković, prof. dr Ema Petrović i prof. dr Ljiljana Čolić.

Rad dr Seida Halilovića objavljen je u novom zborniku Matice srpske na str. 77–100 i ovde objavljujemo sažetak njegovog rada.

Dr Seid Halilović

Centar za religijske nauke „Kom”, Beograd

KULTURA IZMEĐU ORIJENTALNIH TRADICIJA I MODERNOG ORIJENTALIZMA

Rana saznanja orijentalnih mislilaca o suštinskim karakteristikama zapadnog prosperiteta i modernih nauka bila su veoma površna, ali to je bilo dovoljno da se uzdrma ukupna tradicionalna struktura njihovih društava. U uslovima kada su orijentalni narodi zapostavili ključne simbole svog društvenog bića i izvornog saznajnog stadijuma otvarala se mogućnost da njihov identitet bude rekonstruisan na potpuno drugačijim saznajnim i kulturnim temeljima. Uloga modernog orijentalizma u procesu formiranja novog bića Orijenta zato jeste predmet našeg posebnog kritičkog usredsređenja. Naime, orijentalista danas nužno razmišlja u okvirima moderne zapadne nauke i zato u svojoj analizi orijentalnih tradicija sve metafizičke sudove o njihovim tajnim i nebeskim aspektima smatra nenaučnim stavovima bez kognitivnog kredibiliteta. To je u stvari neizbežan saznajni pristup u svim naučnim disciplinama u okviru modernog empirizma. Štaviše, moderni orijentalista priznaće da ni njegovi naučni sudovi o religijskim i tradicionalnim realnostima nemaju kosmološku vrednost i da ne otkrivaju objektivne istine o Orijentu, samim tim što naša saznanja imaju isključivo instrumentalnu ulogu u svetlu primarnosti čovekove volje i dominantne moći. Epistemološke principe ovakve instrumentalne nauke, koja se bez ikakvog kosmološkog kredibiliteta oslanja na autoritet čoveka kao izvora istine i znanja, temeljno ćemo kritikovati.

Ključne reči: orijentalizam, religija, tradicija, filozofija, modernizam, nacionalizam

Podsećamo da je dr Seid Halilović, član Centra za religijske nauke „Kom”, izabran za člana Odbora za orijentalne studije Matice srpske, na 20. sednici Upravnog odbora ove najstarije književne, kulturne i naučne institucije u Srbiji, održanoj 27. novembra 2023. godine.